Gwefan llywodraeth y DU

Nodwch fod gan y wefan hon system allweddumynediad llywodraeth y DU

Gwasanaethau cyhoeddus i gyd yn un lle

Trefn llywio pennaf

Dydd Mercher, 3 Hydref 2012

Arian, treth a budd-daliadau

Arian, treth a budd-daliadau

Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol (clefydau a byddardod)

Os ydych yn sâl neu’n anabl o ganlyniad i glefyd a achoswyd gan fathau penodol o waith, gallech wneud cais am Fudd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol (clefydau). Bydd y swm a gewch yn dibynnu ar eich amgylchiadau unigol.

Pwy sy’n gymwys

Gallwch wneud cais am Fudd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol (clefydau) os oeddech wedi eich cyflogi mewn swydd a achosodd eich clefyd. Mae'r cynllun yn berthnasol i dros 70 o glefydau, gan gynnwys:

  • clefyd a achoswyd drwy weithio ag asbestos
  • asthma
  • emffysema neu froncitis cronig
  • byddardod
  • clefyd y llwch (gan gynnwys silicosis ac asbestosis)
  • osteoarthritis y pen-glin
  • clefyd A11 rhagnodedig (a elwir cynt yn glefyd bys gwyn dirgrynol)

Gallwch gael rhestr lawn o afiechydon gan eich canolfan Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol ranbarthol.

Newidiadau diweddar

Ers 30 Mawrth 2012 mae pobl sydd ag osteoarthritis yn y pen-glin a oedd yn bennaf yn gweithio yn gosod carpedi neu loriau wedi bod yn gymwys i wneud cais. Mae'n rhaid iddynt fod wedi bod yn gwneud y gwaith hwn am 20 mlynedd neu fwy.

O 1 Awst 2012, os oes gennych ganser ar yr ysgyfaint a’ch bod yn gweithio’n bennaf fel gweithiwr ffwrn golosg, gallech fod yn gymwys i wneud cais. Mae'n rhaid i chi wedi gweithio am o leiaf 5 mlynedd mewn gwaith popty uchaf, neu o leiaf 15 mlynedd mewn gwaith popty arall. Os ydych wedi gweithio llai o flynyddoedd ar y ddau fath o waith, yna gall yr amser a dreulir ar y ddau gael eu hychwanegu at ei gilydd i’ch helpu fod yn gymwys.

I gael mwy o wybodaeth a ffurflen gais, cysylltwch â’ch canolfan Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol ranbarthol.

Pwy nad yw’n gymwys

Ni allwch wneud cais am Fudd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol os oeddech yn hunangyflogedig yn y gwaith a achosodd eich clefyd.

Faint allwch chi ei gael

Bydd eich amgylchiadau unigol, gan gynnwys eich oedran a difrifoldeb eich anabledd, yn effeithio ar lefel y budd-dal a gewch. Asesir hyn gan feddyg ar raddfa o un i 100 y cant. Ar gyfer rhai clefydau'r ysgyfaint, telir ar gyfradd 100 y cant o ddechrau eich cais.

Arweiniad yn unig yw'r holl symiau hyn:

Difrifoldeb yr anabledd, yn ôl yr asesiad Dros 18 oed (swm wythnosol) Dan 18 oed heb ddibynyddion (swm wythnosol)
100% £158.10 £96.90
90% £142.29 £87.21
80% £126.48 £77.52
70% £110.67 £67.83
60% £94.86 £58.14
50% £79.05 £48.45
40% £63.24 £38.76
30% £47.43 £29.07
20% £31.62 £19.38

Sut y telir Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol (clefydau a byddardod)

Caiff pob budd-dal, pensiwn a lwfans ei dalu i gyfrif. Dyma’r ffordd fwyaf diogel, cyfleus ac effeithlon o gael ei dalu.

Yr effaith ar fudd-daliadau eraill

Os ydych yn cael Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol, mae’n bosibl y bydd hyn yn effeithio ar fudd-daliadau eraill rydych yn eu cael sy’n dibynnu ar faint o arian sydd gennych yn dod i mewn.

Os ydych yn cael Cymhorthdal Incwm, neu unrhyw fath arall o fudd-dal am eich bod ar incwm isel, cysylltwch â’r swyddfa sy’n delio â’ch cais er mwyn cael rhagor o wybodaeth.

Sut i wneud cais

Dylech hawlio Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol ar unwaith neu gallech golli'r budd-dal.

Gallwch gael ffurflen gais gan eich canolfan Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol ranbarthol neu gallwch lawrlwytho ffurflen gais Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol.

Beth i’w wneud os bydd eich amgylchiadau’n newid

Mae'n bwysig eich bod yn cysylltu â'r swyddfa sy'n delio â'ch taliadau os byddwch chi neu rywun rydych yn hawlio drostynt:

  • yn mynd i'r ysbyty neu'n gadael yr ysbyty
  • yn mynd i gartref gofal neu'n gadael cartref gofal
  • yn mynd i fyw dramor neu'n ymweld â gwlad dramor

Gan amlaf, byddwch chi neu'r person rydych yn gofalu amdano yn parhau i gael Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol – hyd yn oed os byddwch yn mynd dramor am byth.

Nid yw Lwfans Enillion Is yn daladwy os symudwch dramor yn barhaol.

Gall y swyddfa sy'n delio â'ch taliad roi rhagor o wybodaeth i chi.

Budd-daliadau eraill y gallech eu cael

Gan ddibynnu ar eich amgylchiadau, gallech hawlio budd-daliadau eraill yn lle neu yn ogystal â Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol (clefydau).

Lwfans Gweini Cyson

Gallwch hawlio am glefydau y bu iddynt ddechrau cyn 1 Hydref 1990, lle bydd asesiad yn penderfynu bod gennych anabledd 100 y cant a bod arnoch angen gofal a sylw dyddiol.

Bydd cyfradd y Lwfans Gweini Cyson a delir i chi yn seiliedig ar asesiad o'ch anghenion.

Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol (damweiniau)

Mae’n bosib y cewch Fudd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol (damweiniau) os ydych y’n anabl o ganlyniad i ddamwain a oedd yn gysylltiedig â'ch gwaith.

Niwmoconiosis

Os ydych yn dioddef o glefydau penodol sy'n ymwneud â llwch mae’n bosib y cewch daliad dan Ddeddf Niwmoconiosis (Iawndal Gweithwyr) 1979.

Lwfans Anabledd Difrifol Eithriadol

Gallwch hawlio £63.30 a delir yn ychwanegol at gyfraddau'r Lwfans Gweini Cyson, os cewch eich asesu ar gyfradd ganolradd neu eithriadol y Lwfans Gweini Cyson a bod arnoch angen gofal a sylw cyson a pharhaus.

Lwfans Enillion Is

Mae’n bosibl y cewch Lwfans Enillion Is os yw eich enillion presennol, neu'ch enillion mewn swydd y tybir y gallech chi ei gwneud, yn is na'r enillion presennol yn eich swydd reolaidd flaenorol.

Dim ond ar gyfer ceisiadau'n ymwneud â chlefydau diwydiannol y bu iddynt ddigwydd yn gyntaf cyn 1 Hydref 1990 y cewch chi Lwfans Enillion Is. Y gyfradd wythnosol uchaf yw £63.24.

Lwfans Ymddeol

Bydd Lwfans Ymddeol yn disodli Lwfans Enillion Is pan fyddwch yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Efallai y byddwch yn gymwys am y gyfradd wythnosol uchaf o £15.81.

Cymorth i aros mewn gwaith

Os yw eich iechyd neu eich anabledd yn effeithio ar y ffordd y gwnewch eich swydd, mae’n bosib y gallai’r cynllun Mynediad at Waith eich helpu i aros mewn gwaith.

Cysylltiadau defnyddiol

Yn yr adran hon...

Allweddumynediad llywodraeth y DU